“Rusiyadakı görüş formal xarakter daşıyır çünki Paşinyan...”

“Təxminən 20 gündür ki, Nikol-Əliyev-Qərb danışıqları masası üzərində olan və “sülh müqaviləsi” adlandırılan gizli və son dərəcə təhlükəli sənəd sızdırılır. Minlərlə media vasitəsi ilə bəyənmədiyi hər şeyi təkzib edən hakimiyyət bu sənədin bir sətrini belə təkzib etməyib, ona görə də bütün bunlar reallıqdır.

Sənədin delimitasiyadan başqa ən təhlükəli məqamı bir-birinin ərazi bütövlüyünün tanınmasıdır.

Sənəddə Qarabağ haqqında belə yazılır: “Azərbaycan hökuməti Qarabağın erməni etnik icması ilə işləmək üçün nümayəndə təyin edəcək və Qarabağ xalqının hüquq və təhlükəsizliyini müzakirə edəcək.

Nümayəndələr müzakirələrin beynəlxalq ictimaiyyət üçün şəffaf olmasını təmin edəcəklər. Tərəflər, həmçinin Azərbaycanın suverenliyinə xələl gətirməyən beynəlxalq müşahidəçilərin rolunu, eləcə də Qarabağdakı azlıq qrupunun müdafiəsinin təmin edilməsini birgə müzakirə edəcəklər”.

Bu baxımdan, Qarabağ tamamilə Azərbaycana təhvil verilib. Əslində bu məsələ müzakirə olunmur, sadəcə olaraq deyilir ki, Qarabağ sakinləri rəsmi Bakıya görə, Azərbaycanın etnik azlığıdır.

Həm Əliyev, həm də Paşinyan bu rəsmi sənədi müzakirə edib qəbul etməyə tələsir: görünür, sonuncu daha çox tələsir. Çünki növbəti görüşün noyabrda deyil, oktyabrın sonunda keçirilməsini təklif edən o olub.

Lakin heç də hər şey o qədər də rəvan deyil. Rusiya təbii ki, bu danışıqlardan və sənəddən yaxşı xəbərdardır. Məhz Rusiyanın teleqram kanalları, görünür, erməni xalqından gizlin Paşinyan-Əliyev-Qərb sövdələşməsi barədə məlumat vermək üçün bunu məxfilikdən çıxarıblar. Lakin Ermənistan və Qarabağda bu təhlükəli danışıqlar sənədi ictimaiyyət tərəfindən tam laqeydliklə qarşılandı.

Rusiya mətbuatı yazır ki, böyük ehtimalla Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan və Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Rusiyada görüşəcək və Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin iştirakı və vasitəçiliyi ilə üçtərəfli danışıqlar aparacaq. Görüş Moskva və ya Soçidə, ola bilsin, oktyabrın 31-də baş tutacaq.

“Qarabağ bütövlükdə Azərbaycandır, nöqtə” olan bugünkü danışıqlar sənədi təbii ki, Rusiyanı qane etmir. Rusiya Federasiyasının öz maraqları var ki, bu da hazırda Ermənistanın və xüsusilə Qarabağ xalqının maraqları ilə üst-üstə düşür. Rusiya Qarabağın təhlükəsizliyinin təminatçısıdır və “sülh müqaviləsi” adı altında yekun təslim olduqdan sonra Rusiya Federasiyası Qarabağdan qoşunlarını çıxarmalıdır. Rusiya Prezidentinin vasitəçiliyi ilə təşkil olunan görüşə bu kontekstdən baxmaq lazımdır.

Ola bilsin ki, Rusiya bir daha sülh müqaviləsinin öz versiyasını təqdim edəcək, müxtəlif məlumatlara görə, bu, Qərbdən fərqli olaraq daha az itki ilə muşahidə olunan sənəddir.

Təbii ki, həm Paşinyan, həm də Əliyev Rusiya Federasiyasının prezidenti ilə görüşə gedəcək, orada iştirak edəcək, amma çox şey dəyişməyəcək. Çünki onlar artıq Praqada razılığa gəliblər və Nikol Paşinyan özü xahiş edir ki, hər şeyi mümkün qədər tez sona çatdırsınlar.

Sonra tərəflər Brüsselə gedəcək və bir-birinin ərazi bütövlüyünün tanınması haqqında saziş imzalayacaqlar. Təbii ki, orada heç kim Qarabağ xalqının təhlükəsizliyi, hüquqları, öz müqəddəratını təyinetmə haqqında düşünmür, Paşinyandan tutmuş Qərb “boslarına” qədər heç kim. Onlar öz geosiyasi məsələlərini həll edirlər və bu, iztirablar xalqlarımızın qanı bahasına olacaq.

Qarabağın təslim olmasından sonra Ermənistanın özünün hansı ərazilərinin “Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində” təslim olacağı da məlum deyil. “Etibarlı mənbə” adı altında gizlənən Nikol Paşinyan öz qəzetində yazıb ki, Ermənistan ərazisinin xeyli azaldıldığı 1919-20-ci illərin xəritələri ilə bağlı danışıqlar gedir.

Beləliklə, “sülh” nəticəsində Ermənistan nəinki dönməz itkilərə məruz qalacaq, həm də xarici siyasət vektorunu Qərbə doğru dəyişəcək.

Bu, Ermənistanın KTMT-dəki fəaliyyətinin başa çatması, Ermənistanın AİB-dəki fəaliyyətinin dayandırılması, Ermənistandakı Rusiya hərbi bazalarına son qoyulması, bundan irəli gələn bütün təhlükəli nəticələr deməkdir.

Hamı başa düşür ki, bu gün Ermənistanın sərhədlərinin əhəmiyyətli bir hissəsi ruslar tərəfindən qorunur. Ermənistanın sadəcə olaraq, istər silah, istərsə də şəxsi heyət baxımından belə imkanı yoxdur.

Onu da xatırladaq ki, Nikol Paşinyan deputat kimi fəaliyyətə başladığı ilk gündən həm KTMT-yə, həm də AİB-ə qarşı çıxıb. Hətta bir neçə dəfə Ermənistanın bu təşkilatlardan çıxması ilə bağlı qanun layihələri təklif edib. Baş nazir olandan sonra o, rəsmi şəkildə əksini demək məcburiyyətində qalıb.

Lakin o, məqsədinə, daha doğrusu, onu ezam edən insanların qarşısına qoyduğu məqsədə çata bildi. Və bu məqsədlərə Qarabağı təslim etmək və Ermənistanın təhlükəsizliyini zəiflətmək bahasına nail olundu. O, heç nədə dayanmadı və axırda bu fəlakətə gəldik. Yaxın vaxtlarda, daha dəqiqi günlərdə daha bir fəlakət gözlənilir”.