Xoyskidən Eyvazova qədər

101 yaşını qeyd edən Azərbaycan Polisinin başında bu günə qədər hansı nazirlər dayanıb?

Qarabaginfo "Femida.az"a ölkə polisinə rəhbərlik etmiş 28 nazirlə bağlı yazını təqdim edir:

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti daxili işlər nazirləri

1. Xoyski Fətəli Xan İsgəndərxan oğlu (28 may 1918 - 17 iyun 1918)
2. Cavanşir Behbud xan Azad xan oğlu (17 iyun 1918- 26 dekabr 1918)
3. Xasməmmədov Xəlil bəy (26 dekabr 1918- 16 iyun 1919)
4. Yusifbəyli Nəsib bəy Yusif oğlu (16 iyun 1919- 22 dekabr 1919)
5. Hacınski Məmmədhəsən Cəfərqulu oğlu (22 dekabr 1919- 15 fevral 1920)
6. Vəkilov Mustafa ağa Nadir ağa oğlu (15 fevral 1920- 28 aprel 1920)

Azərbaycanın ilk daxili işlər naziri Fətəli Xan Xoyski olub. O, 1918-ci ilin 28 may - 17 iyun tarixilərində - 20 gün bu vəzifəni tutub. Xalq Cümhuriyyəti dövründə daha 5 nəfər bu vəzifəni icra edib.

AXC dövrünün daxili işlər nazirlərindən Fətəli Xan Xoyski Tiflisdə "Daşnaksutyun" partiyasının üzvləri tərəfindən qətlə yetirilib (1920-ci il 19 iyun). Behrud xan Cavanşir 17 iyul 1921-ci ildə İstanbulda erməni Misak Torlakyan tərəfindən öldürülüb. Nəsib bəy Yusifbəyli 31 may 1920-ci ildə Kürdəmirdə, Məmmədhəsən Hacinski 8 mart 1931-ci ildə Tiflisdə qətlə yetirilib. Mustafa ağa Vəkilov 1943-cü ilin 30 aprelində sürgündə vəfat edib.

Xəlil bəy Xasməmmədov isə 1945-ci ildə İstanbulda dünyasını dəyişib. O, AXC-nin süqutunu Türkiyədə öyrənib. Həmin vaxt o, qardaş ölkəyə yenicə səfir təyin edilmişdi.

Azərbaycan SSRİ-nin daxili işlər nazirləri

1. Sultanov Həmid Həsən oğlu (28 aprel 1920 - 1 iyun 1921)
2. Bağırov Mircəfər Abbas oğlu (5 oktyabr 1921 - 22 may 1927)
3. Rizayev Novruz Kərim oğlu (22 may 1927 - 10 iyul 1929)
4. Yemelyanov Stepan Fyodoroviç (1 avqust 1929 - 5 fevral 1941)
5. Yaqubov Mirteymur Ələkbər oğlu (6 mart 1941 - 1 iyun 1943)
6. Atakişiyev Ağasəlim İbrahim oğlu (10 iyun 1943 - 6 iyun 1953)
7. Quskov Anatoli Mixayloviç (8 avqust 1953 - 25 mart 1954)
8. Buliqa İvan Yefistovyeviç (30 aprel 1954 - 10 iyul 1956)
9. Əli Kərimov (siyasətçi) (11 avqust 1956 - 5 fevral 1960)
10. Məmmədov Xəlil Məmməd oğlu (3 noyabr 1960 - 5 yanvar 1965)
11. Əlizadə Məmməd Əli oğlu (5 yanvar 1965 - 19 mart 1970)
12. Heydərov Arif Nəzər oğlu (19 mart 1970 - 20 iyul 1978)
13. Vəliyev Cəfər Cəbrayıl oğlu (4 noyabr 1978 - 6 aprel 1987)
14. Məmmədov Aydın İsrafil oğlu (7 aprel 1987 - 9 may 1990)

Ölkəmiz SSRİ tərəfindən işğal olunduqdan sonra ilk daxili işlər naziri Həmid Sultanov olub. 1920-ci ilin 20 aprelində bu posta təyin edilən Sultanov 1921-ci ilin 1 iyununadək vəzifəsini icra edib. O, Azərbaycanın görkəmli maarifçisi, publisist və ədəbiyyatşünası Firidun bə Köçərlinin güllənmə əmrini verib (4 iyun, 1920-ci il). Həmid Sultanov həmçinin Azərbaycan SSRİ Maarif Xalq Komissarı, Azərbaycan tarixinin ilk qadın naziri, Xalq Ədliyyə Komissarı və Ali Məhkəmənin sədri Ayna Sultanovanın həyat yoldaşı olub. Həmid Sultanov 1938-ci ildə Ayna Sultanova və qaynı, Azərbaycan SSRİ-də yüksək vəziflər tutmuş Qəzənfər Musabəyovla birlikdə repressiyaya məruz qalaraq xalq düşməni kimi güllələnib.

Azərbaycan SSRİ-nin ikinci daxili işlər naziri Mircəfər Bağırov olub (5 oktyabr 1921 - 22 may 1927). O, 1933-1953-cü illərdə Mərkəzi Komitənin I katibi olub. General-polkovnik 1955-ci ildə həbs edilərək istintaqa cəlb olunub. 12-26 aprel tarixlərində keçirilmiş məhkəmədə güllələnməyə məhkum edilib və hökm yerinə yetirilib.

Azərbaycan SSRİ-nin daxili işlər naziri olmuş daha bir şəxs - Arif Heydərov da öldürülüb. 1970-1978-ci illərdə bu postu tutan general-leytennant 1978-ci ilin 29 iyununda iş yerində qətlə yetirilib.

Müstəqil Azərbaycanın daxili işlər nazirləri

1. Əsədov Məhəmməd Nəbi oğlu (23.05.1990 – 20.11.1991)
2. Kərimov Tofiq Mirzə oğlu (21.11.1991 – 20.02.1992)
3. Əliyev Tahir Yunus oğlu (24.02.1992 – 25.05.1992)
4. Həmidov İsgəndər Məcid oğlu (26.05.1992 – 16.04.1993)
5. Allahverdiyev Abdulla Museyib oğlu (21.04.1993 – 25.06.1993)
6. Novruzov Vaqif Yusif oğlu (07.07.1993 – 29.04.1994)
7. Usubov Ramil İdris oğlu (29.04.1994 - 20.06.2019)
8. Eyvazov Vilayət Süleyman oğlu (20.06.2019 - )

Azərbaycan Respublikasının ilk daxili işlər naziri Məhəmməd Əsədov olub. 23 may 1990-cı ildən 18 noyabr 1991-ci ilədək bu postu tutan milis general-mayoru erməni hərbi birləşmələrinin Xocavənd rayonu yaxınlığında Mi-8 vertolyotunu vurması nəticəsində şəhid olub.

Məhəmməd Əsədovun faciəli ölümündən sonra onun yerinə Tofiq Mirzə oğlu Kərimov nazir təyin edilib. Lakin T.Kərimov da daxili işlər naziri olaraq cəmi 3 ay fəaliyyət göstərə bilib. Sonra bu vəzifəyə Tahir Yunus oğlu Əliyev təyinat alıb. Əslən Qubadlı rayonunun Cılfır kəndindən olan T.Əliyev 1992-ci il 24 fevralda Azərbaycanın müdafiə naziri, 21 gün sonra, yəni 1992-ci il martın 17-də isə daxili işlər naziri təyin olunub. T.Əliyevin də nazir kimi fəaliyyəti 3 ay davam edib. Daha sonra prezidentin sərəncamı ilə o, Gömrük Komitəsinin sədri vəzifəsində çalışıb. Hazırda ehtiyatda olan generaldır.

Həmidov İsgəndər Məcid oğlu müstəqil Azərbaycanın 4-cü daxili işlər naziridir. 1948-ci ildə Kəlbəcər rayonunda anadan olan İ.Həmidov 1992-ci il 16 may tarixindən 1993-cü ilin aprelin 16-dək daxili işlər naziri vəzifəsində çalışıb.

Allahverdiyev Abdulla Museyib oğlu nazir olaraq 2 ay fəaliyyət göstərə bilib. A.Allahverdiyev 1993-cü ilin aprelin 21-dən iyunun 25-dək Azərbaycanın daxili işlər naziri olub. Bir ay sonra isə Novruzov Vaqif Yusif oğlu nazir təyin edilib. V.Novruzov 1994-cü ilin aprelin 29-da postunu təhvil verib.

Ramil İdris oğlu Usubov müstəqil Azərbaycanın sayca yeddinci daxili işlər naziridir. O, 1948-ci ildə Xocalı rayonunda anadan olub. 1970-ci ildən daxili işlər orqanlarında xidmət edir. Nazir təyinatınadək müxtəlif vəzifələrdə çalışıb. General-polkovnik Usubov 25 il Azərbaycanın daxili işlər naziri olub.

Ötən ayın 20-də prezidentin sərəncamı ilə Usubovun yerinə müavini Vilayət Eyvazov gətirilib. O, 1968-ci ildə Culfa rayonunun Əbrəqunus kəndində anadan olub. O, 2000-ci ildə Daxili İşlər Nazirliyinin Polis Akademiyasını fərqlənmə diplomu ilə bitirib.