Dünyada hərbi xərclərdə artım var, lakin onun milli ÜDM-dəki payı azalır.
Qarabaginfo.az xəbər verir ki, “Silahlanmada Müasir Trendlər” adlı hesabatda qeyd olunur ki, bu gün planetdə 59 hərbi münaqişə var ki, bu da İkinci Dünya Müharibəsindən bəri maksimum nəticədir.
▪️ 2024-cü ildə 92 ölkə öz ərazilərindən kənarda hansısa şəkildə silahlı münaqişələrə cəlb olunub.
▪️ Qlobal tendensiyalardan biri də hərbi xərclərin artması və eyni zamanda onların milli ÜDM-də payının azalmasıdır. Hərbi büdcənin qlobal iqtisadiyyatdakı payı “Soyuq müharibə” səviyyəsinin təxminən yarısıdır.
▪️ Digər tendensiya qoşunların sayının azalmasıdır ki, bu da texnoloji yeniliklərdən asılılığın artması ilə izah olunur.
▪️ Hərbi personalın sayının və hərbi xərclərin payının azalması ilə özünü göstərən oxşar dinamika üç onillikdə də davam edir.
▪️ ÜDM-ə nisbətdə hərbi xərclərin ən böyük payı Şimali Koreya (24%), Əfqanıstan (10%), Oman (5,9%), Əlcəzair (4,8%), Mali, Mərakeş və Səudiyyə Ərəbistanıdır (4,5%).
▪️ Keçmiş SSRİ ölkələri arasında Ermənistan (4,2%) və Azərbaycan (3,8%) hərbi xərclərə görə birinci yerdədir.
▪️ ABŞ iqtisadiyyatında hərbi xərclər ÜDM-in 3,1%-ni təşkil edirdisə, 15 il əvvəl bu rəqəm 4,7%-ə çatıb.
▪️ 2022-ci ildə ABŞ müdafiəyə 736 milyard dollar xərcləyib ki, bu da Çin (282 milyard), Hindistan (75 milyard), Böyük Britaniya (69 milyard) və Rusiyanın (63 milyard) hərbi xərclərini əhəmiyyətli dərəcədə üstələyir.
▪️ Dünyada hərbçilərin sayı da azalıb. 1995-ci ildə 30 milyondan çox idisə, 2019-cu ildə 28 milyondan az olub.
▪️ Hindistan qoşun sayının artımına görə, yeganə böyük dövlət olaraq qalır. ABŞ, Rusiya və Çin isə qoşun sayında azalma var.
▪️ Hər 100 min nəfərə düşən hərbi qulluqçuların sayının yüksək olduğu ölkələrə Eritreya (5476) liderlik edir, ondan sonra Şimali Koreya (4837), İsrail (1875), Ermənistan (1542), Yunanıstan (1384) və Ukrayna (1376) gəlir.
▪️ Ümumi hərbi potensiala görə ABŞ (1,00), daha sonra Çin (0,91), Rusiya (0,90), Fransa və Böyük Britaniya (hər biri 0,81), Hindistan (0,80), Yaponiya (0,79 ), Cənubi Koreya (0,78) öndədir. ), İtaliya və Tayvan (hər biri 0,75).
▪️ Qlobal hərbiləşmənin səviyyəsi 2008-ci ildən bəri azalır, lakin 2022-ci ildən yenidən yüksəlməyə başlayıb və növbəti beş il ərzində artacağı proqnozlaşdırılır.
▪️ IEP tərəfindən hər il dərc edilən Qlobal Sülh İndeksinə görə, İslandiya, İrlandiya, Avstriya, Yeni Zelandiya və Sinqapurda ən dinc, Rusiya, Yəmən, Sudan, Cənubi Sudan, Əfqanıstan, Ukrayna, Konqo Demokratik Respublikası isə ən qeyri-sabit ölkələr kimi tanınır.
▪️ ABŞ atışmaların artması və BMT-nin sülhməramlı missiyalarının maliyyələşdirilməsində dəyişikliklər səbəbindən 2 pillə geriləyərək indeksdə 132-ci yerdə qərarlaşıb.
