Azərbaycan dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra ölkəmizdə dövlət-din münasibətlərinin yeni istiqaməti formalaşıb, respublikamızda dini tolerantlığın daha  da inkişaf etdirilməsində hüquqi baza yaradılıb.

  Sovet  quruluşu dövründə dövlət tərəfindən dini-ibadətlərin edilməsinə qadağa qoyulurdu.Məscidlərin çoxu anbar binaları kimi istifadə edilirdi. Bir sıra məscidlər qəsdən dağıdılmışdir. 

Müstəqil respublikamızın ilk dövrlərində dini ənənələrimizin bərpası və                möhkəmləndirilməsi, Azərbaycan dövlətinin din siyasətinin qarşısında duran əsas

vəzifələrdən biri olub. Azərbaycan öz müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra ümum-milli lider Heydər Əliyevin Azərbaycançılıq konsepsiyasına uyğun olaraq ölkədə 

dövlət-din münasibətlərinin, millətlərarası və dinlərarası dialoqun genişlənməsi 

üçün əlverişli şərait yaradılıb, bu sahədə beynəlxalq hüquq normalarına uyğun qa-nunvericilik bazası bərqərar olub. Bu sahədə Ulu Öndər Heydər Əliyev tərəfindən

yaradılan müdrik siyasi-mənəvi xətt Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

cənab  İlham Əliyev tərəfindən bu gün uğurla davam etdirilir və zənginləşdirilir. Ulu Ön-dər hələ 1994-cü ildə Təzəpir məscidində dindarlar qarşısında çıxış edərkən ölkə-mizin müstəqilliyi bərpa olunduqdan sonra milli, dini ənənələrimizin möhkəmləndirilmə sindən bəhs edərək deyib:“Azərbaycan müstəqil dövlətdir. Azərbaycan xalqı öz milli      azadlığına, müstəqilliyinə nail olmuşdur. Bu milli, mədəni, dini ənənələrimizin bərpasına şərait yaratmışdır. Biz bu şəraitin möhkəmlənməsi üçün bundan 

sonra da çalışacağıq və əmin ola bilərsiniz ki, Prezident kimi mən bu yolda              əlimdən gələni əsirgəməyəcəm”. Həmin illərdə bir sıra məscidlərin  təmir - bərpasına maliyyə ayırdı və açılışlarında iştirak etdi.

Dövlət-din münasibətlərinin düzgün tənzimləndiyi Azərbaycanın bu sahədə

digər ölkələrə nümunə ola biləcəyini irəli sürən Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri    Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə Heydər Əliyevin dövlət-din münasibətlərinin

 tənzimlənməsi sahəsindəki rolundan bəhs edərək deyib:“Heydər Əliyev həzrətlə-rinin əsasını qoyduğu dövlət-din münasibətləri özünəməxsus bir örnək kimi təkcə

 bizim ölkə üçün deyil, bütün dünya üçün nümunə ola bilər. Bizim bu gün bir araya                    gəlməkdə əsas məqsədimiz Azərbaycan gerçəkliklərini öyrənmək və yaymaqdır.

 İnşallah, bu ali məqsədə birlikdə nail olacağıq”.

1. Paşazadə müstəqil Azərbaycan dövlətinin yaranmasında, Azərbaycanda din siyasətinin və dövlət-din münasibətlərinin formalaşmasında H. Əliyevin rolunu şərh 

edərək, deyib:“Müstəqil dövlətimizin yaranmasında, möhkəmlənməsində və nüfu-zunun artmasında Heydər Əliyev həzrətlərinin müstəsna xidmətləri olmuşdur. O, hakimiyyətə yenidən qayıtdıqdan sonra ölkəmizdə dini sahədə sabitliyə nail 

olunması, konfessiyalar arasında dözümlülük mühitinin qorunub saxlanmasında və       daha yüksək səviyyədə bərqərar olunması istiqamətində böyük işlər görülmüş, dini          icmaların fəaliyyəti üçün hüquqi-mənəvi şərait yaradılmışdır. Bu məqsədyönlü 

fəaliyyətin nəticəsi olaraq, Azərbaycanda mövcud dinlərin nümayəndələri öz ayin-lərini sərbəst yerinə yetirir,tam hüquqlu vətəndaşlar kimi ölkənin ictimai həyatında yaxından iştirak edirlər”. 

      Bildiyimiz kimi Azərbaycan dövləti dünyəvi dövlətdir. Bu baxımdan din döv-lətdən və dövlət dindən ayrıdır. Bütün bunlar Azərbaycan Respublikasının Konsti-tusiyasında öz əksini tapıb. Məsələn, Azərbaycan Konstitusiyasının 7ci maddəsinin1-ci bəndində göstərilib: “Azərbaycan dövləti demokratik, hüquqi, dünyəvi, unitar 

respublikadır”. Konstitusiyanın 18-ci maddəsi isə din və dövlət münasibətlərinə 

həsr olunub. Burada qeyd olunub. 1.Azərbaycan Respublikasında din dövlətdən ayrıdır. Bütün dini etiqadlar qanun

 qarşısında bərabərdir.2. İnsan ləyaqətini alçaldan və ya insanpərvərlik prinsipləri-nə zidd olan dinlərin yayılması və təbliği qadağandır.3.Dövlət təhsil sistemi dün-yəvi xarakter daşıyır. 

         Buradan göründüyü kimi, dinin dövlətdən ayrı, eyni zamanda, bütün dini 

etiqadların qanun qarşısında bərabər olması, dövlət təhsil sisteminin dünyəvi xa-rakter daşıması Konstitusiyada qeyd olunub. Ulu öndər dövlət ilə dini qurumlar 

arasındakı münasibətlərin hüquqi əsaslarını belə şərh edib:“Azərbaycan öz Konsti-tusiyasına görə, həm də dünyəvi bir dövlətdir. Dövlət ilə dini qurumlar arasındakı          münasibətlər Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının müvafiq müddəaları ilə, “Dini etiqad azadlığı haqqında” qanunla və digər qanunvericilik aktları ilə tənzim-lənir. Biz dini ilk növbədə mədəniyyətin, tarixi irsin, milli mentalitetimizin bir                   fenomeni və ayrılmaz bir hissəsi kimi qəbul edirik”. 

Konstitusiyanın 48-ci maddəsində isə dini etiqad və vicdan azadlığının

hüquqi məsələləri aşağıdakı kimi təsbit olunub: 1. Hər kəsin vicdan azadlığı vardır.2.Hər kəsin dinə münasibətini müstəqil müəyyənləşdirmək, hər hansı dinə 

təkbaşına və ya başqaları ilə birlikdə etiqad etmək, yaxud heç bir dinə etiqad 

etməmək, dinə münasibəti ilə bağlı əqidəsini ifadə etmək və yaymaq hüququ                    vardır.3. Dini mərasimlərin yerinə yetirilməsi, ictimai qaydanı pozmursa və ya 

ictimai əxlaqa zidd deyildirsə, sərbəstdir.4. Dini etiqad və əqidə hüquq pozuntusuna                 bəraət qazandırmır.

 Müstəqilliyimizin ilk illərində xaricdən idarə edilən müxtəlif radikal dini cərəyanlar ölkəmizdə baş qaldırmışdir.Bu radikal dini cərəyanlar gənclərimizin baçını pozur,

onları din pərdəsi altında xarici ölkələrdə fəaliyyət göstərən terror qruplarına cəlb edirdilər.

       Azərbaycanda dövlətin din siyasətinin həyata keçirilməsini təmin etmək 

məqsədilə Ulu Öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə 2001-ci ilin iyununda Dini Qu-rumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi yaradılıb. Bu komitə ölkəmizdə mövcud olan dini                  strukturların fəaliyyətinin tənzimlənməsi və dövlətin din siyasəti sahəsində müxtə-lif funksiyalarını yerinə yetirir. Dövlət komitəsi öz fəaliyyətində hüquqi cəhətdən 

əsasən Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına,“Dini etiqad azadlığı haqqın-da” Azərbaycan Respublikasının Qanununa və digər müvafiq qanun və

 normativ-hüquqi aktlara əsaslanır. Dövlətin din siyasətinə aid olan məsələlərdə

 dinlə bağlı qanunvericilik aktlarında dini icmaların və dini təşkilatların dövlət si-yasətinə müdaxilə etməsinə hüquqi cəhətdən imkan verilmir. Bu vəziyyət bir daha onu          göstərir ki, Azərbaycan Respublikasında həm nəzəri, həm də əməli cəhətdən 

din dövlətdən, dövlət dindən ayrıdır və bu siyasətin formalaşması Ulu Öndər Hey-dər Əliyevin fəaliyyətinin nəticəsidir. Azərbaycanda dövlət-din münasibətlərinin 

düzgün qurulmasında, respublikada dini əmin-amanlığın və sabitliyin yaranmasın-da Heydər Əliyevin mühüm rol oynadığını vurğulayan Moskva və Ümumrusiya 

sabiq Patriarxı II Aleksi Azərbaycanın bu sahədə nümunə göstərməsi ilə bağlı öz 

fikirlərini şərh edərək deyib:

“Azərbaycan qədim dini ənənələrə və mədəniyyətə malik bir ölkədir. Bu gün Azər-baycan dini əmin-amanlığa və sabitliyə ilham verən örnəkdir.Azərbaycanda müsəlman dinindən başqa xristian katoliklər, pravoslavlar,yəhudi dini icmalar                                                fəaliyyət göstərir. Bunun əsası Azərbaycan Ulu Öndəri Heydər Əliyevin müdrik                           siyasəti sayəsində  qoyulmuşdur. Dünyəvi hakimiyyət və ənənəvi dini icmaların konstruktiv fəaliyyəti və qarşılıqlı ünsiyyəti nəticəsində yaranmış dövlət din münasibət-lərinin nadir modeli Azərbaycan Respublikasında öz əksini tapmışdır. Belə düşünmək olar ki, bu sahədə Azərbaycanda toplanmış təcrübə diqqətlə öyrənilməli və

 təhlil olunmalıdır”. Buradan göründüyü kimi, dövlət-din siyasətinin formalaşma-sında Azərbaycan modelini nümunə kimi göstərən II Aleksi bu siyasətin yaradılmasında Heydər Əliyevin rolunu önə çəkib və bu sahədə Azərbaycanda toplanmış

 təcrübənin öyrənilməsini tövsiyə edib. Ulu Öndər Heydər Əliyevin din siyasətinin xüsusiyyətlərindən bəhs edən fəlsəfə elmləri doktoru, professor Rafıq Əliyev yazıb:  “Milli liderimiz Heydər Əliyev göstərirdi ki, din xüsusi, incə sahədir və buna görə dövlətin bu sahədə siyasətini çox ehtiyatla,incə, diplomatik şəkildə, bütün tərəflərin maraqlarını gözləməklə,  öz qanunlarımızı və qoşulduğumuz konvensiyaları  pozmamaqla həyata keçirmək lazımdır. 

Ulu öÖndər qeyd edirdi ki,dünyəvi ateist dövlət demək deyildir.  Bu o deməkdir ki, dövlət öz fəaliyyətində şəriəti, yaxud digər dini qanunları deyil, demokratiya qanunlarını rəhbər tutur”. Heydər Əliyev dövlət-din münasibətlərini dindarların maraqlarını gözləməklə, ölkəmizdə qüvvədə olan qanunlar və Azərbaycanın qoşul-duğu konvensiyalar əsasında qurulmasını tövsiyə edib. Ulu Öndər Heydər Əliyevin dövlətçilik prinsiplərinə sadiq qalan Prezident cənab İlham Əliyev bu gün sabitliyə və tolerantlığa əsaslanan dövlət-din münasibətlərinin möhkəmləndirilməsi üçün

əlindən gələni edir.

Ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyev Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasında və digər qanunvericiliklə irəli sürülən əsas müddəaları əldə rəhbər tutaraq, dinlərarası münasibətlərin inkişaf etdirilməsi, respulikamızda yaşayan bütün xalqların hüquqlarının qorunması, bütövlükdə dövlət-din siyasətinin uğurla davam etdirilməsi ilə bağlı məsələləri öz çıxışlarında həmişə vurğulayıb. 6 noyabr 2009-cu il tarixində Bakı şəhərində “Dinlərarası dialoq: qarşılıqlı anlaşmadan birgə əməkdaşlığa doğ-ru” mövzusunda keçirilən Beynəlxalq konfransda Prezident cənab İlham Əliyev bu haq-da deyib: “Azərbaycanda din ilə dövlət ayrıdır. Azərbaycan dünyəvi dövlətdir. 

Ancaq bununla bərabər, din  ilə dövlət birdir. Bu birlik bizi qarşımızda duran amal-lar ətrafında birləşdirir. O da Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini daha da möhkəm-ləndirmək, Azərbaycanda sabitliyi daim yüksək səviyyədə saxlamaq, Azərbaycan xalqının rifah halının yaxşılaşdırılması üçün əməli tədbirlər görmək, Azərbaycanda dinlərarası münasibətlərin həmişə müsbət istiqamətdə inkişaf etməsini təmin etmək, Azərbaycanda yaşayan bütün xalqların hüquqlarını qorumaq amallarıdır”. 

Biz bu gün şərəflə deyə bilərik ki,respublikamızda dini ayrı seçkilik yoxdur.Bu bir

daha ölkəmizdə dini tolirantlığın olmasının bariz nümunəsidir.

Balakən rayonu Şərif kənd məscidinin

           imam müavini:   Nooyev Bəşir Məhəmməd oğlu

Mobil telefon:  0 (50) 474 48 99