İrəliləyiş var, “Dağlıq Qarabağ” yoxdur| Brüssel görüşündən İCMAL
9-04-2022, 13:18. Yazar: Admin
“Məhsuldar və konstruktiv”. Avropa İttifaqə Şurasının prezidenti Şarl Mişel aprelin 6-da Brüsseldə onun təşəbbüsü ilə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyan arasında keçirilən görüşü bu cür adlandırıb.
Onun sözlərinə görə, tərəflərin mövqelərində və yanaşmalarında çoxlu çətinliklər və həssas məqamlar var, lakin bu görüş həm də bu barədə danışmaq və həll yollarını tapmaq baxımından irəliyə doğru atılmış bir addımdır. Mişel bəyan edib ki, tərəflər Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh sazişi üzrə danışıqlar aparmaq üçün addımlar atmağa razılaşıblar: “Mümkün sülh sazişinin bütün mümkün komponentləri bu prosesdə müzakirə olunacaq”.
Azərbaycan Ermənistana sülh müqaviləsi üçün 5 bənddən ibarət təkliflər göndərib. Ermənistan tərəfi isə təkliflərin qəbul edilə bilən olduğunu, ancaq natamam olduğunu bildirib. Müvafiq olaraq, Mişel Brüssel görüşünündən sonra prosesin “bütün mümkün komponentləri” özündə ehtiva edəcəyini dedikdə, Ermənistanın da təkliflər irəli sürdüyünü düşünə bilərik.
Mişel bəyan edib ki, İlham Əliyev və Paşinyan xarici işlər nazirlərinə sülh danışıqlarına hazırlıq üzrə işə başlamaq və göstəriş vermək barədə razılığa gəliblər. Eyni zamanda o, 2021-ci il noyabrın 26-da Soçidə üçtərəfli görüşdə aparılan müzakirələrə uyğun olaraq aprelin sonuna kimi demarkasiya və demarkasiya məsələləri üzrə işçi qrupunun yaradılacağını açıqlayıb. Maraqlıdır ki, Soçidən sonra belə bir qrupun ilin sonuna kimi yaradılacağı bildirilsə də, artıq 2022-ci ilin aprelidir, indi Avropa İttifaqı Şurası prezidentinin vasitəçiliyi ilə keçirilən görüşdən sonra qrupun tezliklə yaradılacağı açıqlanıb.
Qrupun 2021-ci ilin sonuna və ya 2022-ci ilin yanvarına kimi yaradılmasına mane olan səbəblər aradan qaldırılıbmı? Bununla bağlı çoxlu suallar var. Ümumiyyətlə Mişelin Brüssel görüşündən sonra verdiyi açıqlamalar Ermənistan tərəfində çoxlu suallar yaradıb. Erməni ekspertlər və ictimai xadimlər deyir ki, niyə açıqlamalarda “Dağlıq Qarabağ”, “münaqişə” sözlərindən istifadə edilmir. Görünür, Avropa İttifaqı artıq regionda yaranan yeni reallıqları qəbul edib.
İkinci bir məsələ budur ki, Avropa İttifaqı Şurası prezidentinin vasitəçilik təşəbbüsünə Ermənistan-Azərbaycan sərhədləri daxildir. Ola bilər ki, Rusiya və Avropa İttifaqı Ermənistan-Azərbaycan məsələsində “iş bölgüsü” edib. Qarabağ məsələsi Rusiya, sərhədlər məsələsi Avropa İttifaqının mandatında daxildir.
Şübhəsiz ki, Ukraynadakı böyük qarşıdurmadan əhəmiyyətli dərəcədə təsirlənən çoxqatlı məkan prosesini qiymətləndirmək olduqca çətindir. Mişel görüşdən sonra deyib: “Əminəm ki, yaxın həftələrdə biz gözlənilən bütün irəliləyişləri öyrənməyə imkan verəcək güclü kommunikasiya kanalları quracağıq”.
Azərbaycan Ermənistana sülh müqaviləsi üçün 5 bənddən ibarət təkliflər göndərib. Ermənistan tərəfi isə təkliflərin qəbul edilə bilən olduğunu, ancaq natamam olduğunu bildirib. Müvafiq olaraq, Mişel Brüssel görüşünündən sonra prosesin “bütün mümkün komponentləri” özündə ehtiva edəcəyini dedikdə, Ermənistanın da təkliflər irəli sürdüyünü düşünə bilərik.
Mişel bəyan edib ki, İlham Əliyev və Paşinyan xarici işlər nazirlərinə sülh danışıqlarına hazırlıq üzrə işə başlamaq və göstəriş vermək barədə razılığa gəliblər. Eyni zamanda o, 2021-ci il noyabrın 26-da Soçidə üçtərəfli görüşdə aparılan müzakirələrə uyğun olaraq aprelin sonuna kimi demarkasiya və demarkasiya məsələləri üzrə işçi qrupunun yaradılacağını açıqlayıb. Maraqlıdır ki, Soçidən sonra belə bir qrupun ilin sonuna kimi yaradılacağı bildirilsə də, artıq 2022-ci ilin aprelidir, indi Avropa İttifaqı Şurası prezidentinin vasitəçiliyi ilə keçirilən görüşdən sonra qrupun tezliklə yaradılacağı açıqlanıb.
Qrupun 2021-ci ilin sonuna və ya 2022-ci ilin yanvarına kimi yaradılmasına mane olan səbəblər aradan qaldırılıbmı? Bununla bağlı çoxlu suallar var. Ümumiyyətlə Mişelin Brüssel görüşündən sonra verdiyi açıqlamalar Ermənistan tərəfində çoxlu suallar yaradıb. Erməni ekspertlər və ictimai xadimlər deyir ki, niyə açıqlamalarda “Dağlıq Qarabağ”, “münaqişə” sözlərindən istifadə edilmir. Görünür, Avropa İttifaqı artıq regionda yaranan yeni reallıqları qəbul edib.
İkinci bir məsələ budur ki, Avropa İttifaqı Şurası prezidentinin vasitəçilik təşəbbüsünə Ermənistan-Azərbaycan sərhədləri daxildir. Ola bilər ki, Rusiya və Avropa İttifaqı Ermənistan-Azərbaycan məsələsində “iş bölgüsü” edib. Qarabağ məsələsi Rusiya, sərhədlər məsələsi Avropa İttifaqının mandatında daxildir.
Şübhəsiz ki, Ukraynadakı böyük qarşıdurmadan əhəmiyyətli dərəcədə təsirlənən çoxqatlı məkan prosesini qiymətləndirmək olduqca çətindir. Mişel görüşdən sonra deyib: “Əminəm ki, yaxın həftələrdə biz gözlənilən bütün irəliləyişləri öyrənməyə imkan verəcək güclü kommunikasiya kanalları quracağıq”.
Geri dön