“Paşinyan qorxur, buna görə də...” - Amerikalı politoloqla maraqlı MÜSAHİBƏ

Moskvada yaşayan amerikalı politoloq Andrey Koribkonun Yenisabah.az-a müsahibəsi:

- Cənab Koribko, sizcə, İkinci Qarabağ müharibəsi regionda hansı dəyişikliklərə səbəb oldu?

- Azərbaycanın İkinci Qarabağ Müharibəsindəki qələbəsi Cənubi Qafqazın ən güclü ölkəsi statusunu təsdiqlədi. Bu, həm də beynəlxalq ictimaiyyətin İrəvanı məcbur etməməsi səbəbindən indiyə qədər Ermənistan tərəfindən icra edilməmiş qalan BMT Təhlükəsizlik Şurasının dörd qətnaməsini yerinə yetirmək üçün Bakının kredit tələb etməsinə imkan verdi. Siyasi aspektdən baxdıqda nəticə həm də Rusiyanın noyabr atəşkəsindəki vasitəçilik missiyası səbəbilə bölgədə məsuliyyətli regional aktyor olaraq qaldığını göstərir. İqtisadi baxımdan isə Azərbaycan transregional əlaqələrin kəsişmə nöqtəsinə çevriləcək. Bu, Ermənistanın bütün regional nəqliyyat dəhlizlərinin önündəki maneələri aradan qaldırma öhdəliyini həyata keçirməsi ilə mümkün olacaq. Ümumilikdə, münaqişə Azərbaycanın Avrasiya işlərində mühüm oyunçu kimi yüksəlişindən xəbər verdi, onun geostrateji əhəmiyyəti artıq gözardı edilə bilməz.

- ATƏT-in Minsk qrupunun 30 illik fəaliyyətsizliyi və BMT qətnamələrinin yerinə yetirilməməsi dünyanın işğala göz yummasının göstəricisi sayıla bilərmi?

- Bəli, münaqişənin bu qədər uzun müddət dondurulmuş qalmasına görə ATƏT -in Minsk qrupu məsuliyyət daşıyır. Onlar Ermənistanı BMT Təhlükəsizlik Şurasının dörd Qətnaməsinə riayət etməyə məcbur etmək məsuliyyətinə malik idilər, lakin müxtəlif səbəblərdən bunu etmədilər. Erməni lobbisinin bu ölkələrdə güclü təsiri bunun baş verməmə səbəbləri ilə birbaşa bağlıdır. Strateji izahlar da var. Belə ki, münaqişənin dondurulması müəyyən oyunçuların ATƏT -in Minsk Qrupu və digər vasitələrlə regional təsirlərini qoruyub-saxlamalarının bir yolu hesab edilə bilərdi. Buna baxmayaraq, Azərbaycan Ermənistana qarşı uğurlu əks-hücum zamanı beynəlxalq hüququ tətbiq etməyi öz üzərinə götürdü və buna görə də beynəlxalq ictimaiyyətə dəyərli bir xidmət göstərdi. Bu onu da göstərdi ki, bəzən Azərbaycan kimi orta ölçülü oyunçular beynəlxalq hüquq və ədalət naminə ATƏT-in Minsk qrupuna qatılan bəzi böyük oyunçulardan daha çox şey edə bilərlər. 

- Bölgədəki hadisələrin gələcək inkişafını necə qiymətləndirirsiniz?

- Əsas problem Ermənistanın Rusiyanın vasitəçiliyi ilə imzalanan noyabr atəşkəsini, xüsusən bütün regional nəqliyyat dəhlizlərinin blokdan çıxarılması öhdəliyini tam icra etməkdən imtina etməsidir. Baş nazir Paşinyan özünü həddindən artıq millətçi bir təbəqənin təzyiqi altında hiss edir, başlanğıcda qəbul etdiyi şərtləri yerinə yetirərsə, qarşısıalınmaz iğtişaşların baş verməsindən qorxur.  Buna görə də süründürməçilik edərək sözündən dönür. Çünki Paşinyan həmin vaxt razılaşmayacağı təqdirdə onları qaçılmaz məhvin gözlədiyinə baxmayaraq, bu gün bir çox erməni atəşkəs rejimini səhvən "utanc verici" hesab etməyə davam edir. Ermənilər keçmişə ilişib  ultra millətçi, reallığı əks etdirməyən povestlərin təsiri altında qalmaq əvəzinə, tarixlərində səhifəni çevirsələr və noyabr atəşkəsinin hər kəs üçün mümkün qıldığı qarşılıqlı faydalı regional iqtisadi inteqrasiyanın yeni gələcəyini qucaqlasalar, doğru addım atmış olarlar.