Ana Sayfa > Karusel / Cəmiyyət / Yazar > Deputat 20 Yanvar qırğını ilə bağlı ŞOK FAKTLAR AÇIQLADI: "Vəzirov görüşdə söyləmişdi ki..." VACIB
Deputat 20 Yanvar qırğını ilə bağlı ŞOK FAKTLAR AÇIQLADI: "Vəzirov görüşdə söyləmişdi ki..." VACIB19-01-2022, 23:56. Yazar: Admin |
||
“20 Yanvar Azərbaycan xalqının tarixində, müstəqilliyə doğru gedən yolunda hələ də sirr pərdəsi açılmamış hadisələrdən biridir. Bu hadisə həqiqətən də Azərbaycan üçün böyük faciə oldu”. Deputat, BQP başqanı, xalq hərəkatının fəal iştirakçılarından biri Fazil Mustafa bu fikirləri “Yeni Müsavat”a açıqlamasında söylədi. Deputat əminliklə bildirdi ki, 20 Yanvar faciəsinin əsas səbəbkarı ozamankı SSRİ rəhbərliyi idi: “SSRİ rəhbərliyinin də bilavasitə 20 Yanvar hadisələrindən daha çox, Dağlıq Qarabağda erməni separatizmini dəstəkləmək məqsədilə Azərbaycan xalqının Qarabağa yönəlik bütün iddialarının ortadan qaldırılması üçün düşündüyü planlardan biri kimi qiymətləndirilməlidir. Çünki 20 Yanvar Qarabağ hadisələrinin fonundan kənarda düşünülə bilməz. Amma bu hadisələrin yaranmasına, hadisələrin bu qədər kluminasiya nöqtəsinə çatmasına təbii ki, o dövürki Azərbaycan rəhbərliyinin də səriştəsizliyi, xalq hərəkatı ilə dil tapa bilməməsi, müəyyən prosesləri qabaqlamağı bacarmaması, SSRİ rəhbərliyi ilə doğru koordinasiyanın qurulmaması və onlara az da olsa, hər hansı bir şəkildə müqavimət göstərilə bilməməsi öz rolunu oynadı”. F.Mustafa hesab edir ki, burda həm də AXC-nin də mənfi mənada rolu var: “O baxımdan ki, burda daha çox ittiham olunan Xalq Cəbhəsi olmamalıdır. Çünki AXC hələ amorf bir qurum idi, tam təşkilatlanmış mexanizmə sahib deyildi və təqribən 5-6 ay ərzində rəsmi qaydada mövcud olmuş bu təşkilatın öz dayaqlarını tam cilalamış vəziyyətdə, bir mərkəzdən idarə olunacaq bir mexanizmə çevirəcək qədər hazırlıqlı olmadığı 20 Yanvarda daha çox üzə çıxdı. Bu, təşkilatın 1990-cı il 7 yanvar konfransında da demokratik ənənələrin demək ki, olmadığı, qaragüruçuluğun əsas önə çıxan cəhətlərdən biri olduğu daha bariz şəkildə üzə çıxdı, bununda da radikalizmlə pərdələnən adı var idi. Təbii ki, burada səmimi insanların böyük əksəriyyəti Qarabağın qaytarılması, Qarabağda Azərbaycanın suverenliyinin bərpa olunması üçün Azərbaycan hakimiyyətinə təzyiq vasitəsilə proseslərin ölkəmizin xeyrinə dəyişə biləcəyinə ümid yaradırdı. Amma bu, həm də siyasi yetkinliyin olmamasından irəli gəlirdi. Ona görə də 20 Yanvar hadisələrinə görə AXC yox, AXC-də olan bəzi şəxslərin məsuliyyətsizliyi baxımından qiymət vermək lazımdır. Məhz onların bu, radikal çıxışları, çağırışları, yaxud da sona qədər dirəniş göstərmə, amma potensialı hesablamama qabiliyyətsizliyi prosesin belə bir faciə ilə sonuclanmasına gətirib çıxartdı. SSRİ-ni anlamaq olar, o, hər hansı şəkildə öz daxilində mərkəzdənqaçma qüvvələrini müəyyən dərəcədə dağıtmalıdır, bu, hər bir imperiyanın, dövlətin ata biləcəyi bir addımdır. Yəni xalq qalxıb, tələb edir və bu tələb də dövlətin, yaxud da hakim elitanın maraqlarına uyğun gəlmir, o da belə kəskin addım ataraq, başqalarının gözünü qorxutmaq istəyir”.
Deputat bildirdi ki, Azərbaycan rəhbərliyini də anlamaq olar: “Çünki həm Moskvadan asılılıq çox böyük və hər hansı bir konkret, müstəqil qərar qəbul etmək imkanı yox, üstəlik də böyür-başda da Moskvanın canişinləri oturub, Polyaniçko kimi, çox yüksək səviyyədə hazırlıqlı bir kəşfiyyatçı və idarəçi əslində dövləti ələ keçirib. Eyni zamanda Rusiyadan, Kommunist Partiyasının rəhbərliyindən gələn şəxslər də tamamilə hakimiyyətin müstəqil qərar qəbul etməsini, danışıqlar aparmasını mümkünsüz edib. Həmçinin hakimiyyətdaxili mübarizənin də burda əhəmiyyətli rolu var. Bir çox halarda ittiham edirlər, amma əslində bəlkə də ən az rolu olan adamlardan biri Vəzirov idi. Hətta Rıjkov da açıqlamasında bildirdi ki, o, qoşunun Bakıya yeridilməsinə etiraz edirdi və Qorbaçova da bu barədə fikrini bildirmişdi. Eyni zamanda Vəzirov fevral ayında Azərbaycan Ali Sovetinə seçkilər keçirməyi nəzərdə tuturdu”.
F.Mustafa qeyd etdi ki, bu kimi məsələlərdə daha fərqli yol izləməyə ehtiyac var idi: “Amma siyasətdə nəticə baş verəndən sonra daha çox səhvləri görməyə başlayırsan”. Qırğınla bağlı məsuliyyət məsələsinə gəldikdə, deputat bildirdi ki, Azərbaycan Milli Məclisinin bu barədə tarixi qərarı var: “Artıq SSRİ adlı dövlət yoxdur ki, o masştabda bunu həll edəsən. Rusiya rəhbərliyinə də bununla bağlı hər hansı ittiham irəli sürmək hüquqi cəhətdən absurddur. Bu məsələni gündəmə gətirib, hüquqi müstəvidə müzakirə aparmağın da bir anlamı yoxdur. Burada söhbət mənəvi məsuliyyətdən gedir və hər kəs də mənəvi məsuliyyətini yəqin ki, tarixin verdiyi qiymət yönündə alacaq. Düşünürəm ki, burada ən böyük məsuliyyət SSRİ rəhbərliyinin üzərinə düşür. Sən qatilsən, qətliam törətmisən, vəhşilik etmisən! Amma buna rəvac verən addımlara gəldikdə, o dövrdə Azərbaycan rəhbərliyindən daha çox, bizim də daxil olduğumuz AXC rəhbərliyinin məsuliyyəti var. Biz daha uzaqgörən siyasət izləməliydik. Təbii ki, bunu indiki vəziyyətdə söyləyirik. O dönəmdə şəxsən mən olsaydım, yenə də dirəniş qərarını qəbul edərdim. Çünki o dövrün əhval-ruhiyyəsi, duyğuları, düşüncələri fərqli idi. Amma sual bu gün verildiyinə görə, keçmişə baxıb, keçmişi səmimi təftiş etmək, proseslərə obyektiv yanaşmaq bizi gələcəkdə səhvlərdən qoruya bilər, deyə, bu məsələləri açıq söyləməyi mənəvi borc hesab edirəm. Bu cür məsələlərin təkrar olunma ehtimalı böyükdür. Çünki hər hansı bir siyasi lider kütlənin istər siyasi, istər dini, istər sosial cəhalətinə qarşı özünün konkret, qəti, inandırıcı mövqeyini ortaya qoymalıdır. Əks təqdirdə, 20 Yanvarlar baş verir, belə faciələri yaşayırsan. Ona görə də hətta Əbülfəz Elçibəy o dönəm Müdafiə Şurasının sədri seçilmişdi və faktiki olaraq AXC rəhbərliyində bəzən radikallarla bir az mötədil davrananlar arasında ortaq nöqtə tapmağa çalışırdı. Amma zaman göstərir ki, mötədil qüvələrin düşüncələrində də, radikalların yanaşmasında da əslində kütlənin idarə olunması prosesində daha cəsur davranmağa ehtiyac yaranır. Yəni bu fikirləri ortaqlaşdırmaq yerinə, daha populyar olmayan, zəruri olan, xalqı qırğından qoruyan və xalqı az itkilərlə irəlilədən yolu seçmək lazımdır. Bu gün də bu anlayışın daşıyıcıları meydan sulayırlar. Ona görə gələcəkdə də belə situasiyalar baş verə bilər. Çünki biz keçmişi doğru təhlil etməmişik”. Elşad Paşasoy, Geri dön |